آلودگی محیط زیست

ماده آلاینده

ماده آلاینده، به ماده‌ای گفته می‌شود كه دارای غلظتی بیش از غلظت مجاز یا طبیعی بوده و روی موجودات زنده اثر نامطلوب داشته باشد ...

آلوده كننده‌ها عبارتند از: آلودگی‌های حاصل از احتراق، ضایعات صنعتی، مواد رادیواكتیو، زباله شهری، صوت یا سرو صدا، حرارت، مواد شیمیایی و آلوده كننده‌های طبیعی ( آتشفشان‌ها، آتش‌سوزی جنگل‌ها، مرداب‌ها و... ) .

آلودگی هوا

اضافه شدن ماده و یا مواد خارجی به هوا که کیفیت هوا را تغییر داده و باعث تفاوت در وضعیت طبیعی هوا گردد؛ همچنین مضراتی را برای جانداران، آثار و ابنیه به دنبال داشته باشد، آلودگی هوا محسوب خواهد شد. آلاینده‌های هوا عبارتند از: گازها از جمله گاز کربن دی‌اکسید، کربن مونو اکسید، دی اکسید گوگرد و ...، اکسید کننده‌های فتوشیمیایی، هیدروکربن‌ها و ترکیبات آلی فرار، ترکیبات هالوژنه، مواد جامد معلق، ذرات گردو غبار، دوده، مایعات معلق در هوا و بخار آب.

گاز‌های آلاینده هوا

گوگرد ماده‌ای است که در طبیعت، هم به صورت خالص و هم به صورت ترکیب با عناصر دیگر یافت می‌شود؛ با اکسیژن ترکیب شده و اکسیدهای گوگردی را به وجود می‌آورد. در مقیاس آزمایشگاهی امکان تشکیل تمام اکسیدهای فوق وجود دارد اما در هوای آزاد دی اکسیدگوگرد و تری اکسید گوگرد به وجود می‌آید. منابع تولید اکسید گوگرد به دو گروه منابع طبیعی و فعالیت‌های انسانی تقسیم می‌شود.

منابع طبیعی: شامل آتشفشان‌ها، اکسید شدن سولفیدهیدروژن در هوا.

فعالیت‌های انسانی: شامل احتراق سوخت‌های فسیلی مثل زغال‌سنگ، گاز، نفت و مشتقات آن‌ها، کارخانجات تولید اسید سولفوریک، تهیه گوگرد، پالایشگاه‌های نفت و گاز و نیروگاه‌های برق.

گوگرد در تمام زغال سنگ‌ها به مقادیری در دامنه 0.2  تا 7 درصد از وزن زغال سنگ وجود دارد.

ترکیبات کربن دار

    کربن یکی از عناصر غیر فلزی است که به صورت خالص یا به صورت موادی نظیر زغال سنگ، نفت یا سایر ترکیبات آلی و معدنی یافت می‌شود. کربن به صورت وسیعی به عنوان سوخت مصرف می‌گردد و احتراق آن سبب تولید گازهای کربن دی اکسید و کربن مونو اکسید (CO و ...) می‌شود.

اثرات CO

منواکسید کربن در غلظت‌های زیاد کشنده بوده و در غلظت‌های کم باعث خستگی، سردرد، سرگیجه، تشنج و تهوع می‌شود. در صورتی که میزان منواکسید کربن از ppm 750 بیشتر شود سبب مرگ خواهد شد. افزایش بیش از حد دی اکسید کربن به مسأله گازهای گلخانه‌ای و بحران گرم شدن زمین باز می‌گردد.

آلودگی آب

انواع آب‌ عبارتند از آب‌های سطحی مانند آب‌های حاصل از باران و...، آب‌های جاری مانند رودخانه‌ها، آب‌های راکد مانند اقیانوس‌ها و آب‌های زیر زمینی مانند چشمه و چاه.

انواع آلاینده‌های آب را می‌توان به صورت زیر تقسیم‌بندی کرد:

• پساب‌های صنعتی: حاصل از فرآیند صنایع.
• فاضلاب‌های انسانی: مناطق اداری و مسکونی.
• آبروهای آب‌های سطحی: روان آب‌های ناشی از بارندگی.

آلودگی خاک

خاک‌ها مخلوطی از مواد معدنی و آلی هستند که از تجزیه و تخریب سنگ‌ها در نتیجه هوازدگی به وجود می‌آیند که البته نوع و ترکیب خاک‌ها در مناطق مختلف بر حسب شرایط ناحیه فرق می‌کند. انواع آلاینده‌های خاک به دو دسته دور ریز ضایعات و مایعات می‌شود و تقسیم بندی کامل آن در زیر آورده شده است.

زباله‌های صنعتی، خانگی یا بهداشتی.

• ضایعات فلزی.
• مواد جامد خطرناك مثل آزبست، سرب، روی، نیكل و...

مایعات شامل:

• پساب صنعتی.
• مواد شیمیایی مانند اسیدها و بازها، انواع مواد شوینده.
• مواد خطرناك مثل انواع سموم شیمیایی، حشره كش‌ها، و...
• مواد سوختی و نفتی (گازوئیل، مازوت و...).
• شیرابه زباله‌ها و زنگاب فلزات.

به طور کلی مشکلات عمده آلودگی محیط زیستی عبارتند از: گرم شدن زمین، سوراخ شدن لایه اوزون، باران‌های اسیدی، وارونگی هوا و از بین رفتن زیستگاه‌ها. محیط زیست ما همان مکان است که ما دران زندگی می‌کنیم و این منابع که برای استفاده انسان‌ها قرار دارند باید برای منابع که تشکیل دهنده محیط زیست هستند ارزش قایل بود و  در استفاده از آن اعتدال را رعایت کنیم. اگر از آب برای نوشیدن و دیگر احتیاجات زندگی استفاده می‌کنیم باید متوجه پاک بودن آن و پاک نگهداشتن آن، همچنان جلوگیری از استفاده بی مورد باشیم و جهت جلوگیری از آلودگی آن پیشنهاد می‌شود در حفظ حیات وحش، حفاظت از جنگل‌ها و مراتع، تعیین مکان مناسب برای دفع کثافات و... را انجام داد.

مریم فروزان کیا